ΕΕ2
Αξιοποίηση Αστεροσκοπείων Κρυονερίου και Χελμού
Επίγεια Αστροφυσική
Η ιδέα της συγκεκριμένης ενότητας Έργου είναι μέσω των παρακάτω επιμέρους προγραμμάτων Αριστείας να εκμεταλλευτούμε όσο το δυνατό τις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου (Αστεροσκοπεία Κρυονερίου και Χελμού). Η Ενότητα θα συντελεστεί βασιζόμενη στα παρακάτω σχήματα:
Την χρησιμοποίηση ενός νέου υπερσύγχρονου οργάνου (Manchester-Athens Wide-Field Camera – MAWFC) που κατασκευάστηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ελλάδα μέσω χρηματοδότησης από τα “Αριστεία ΙΙ” με στόχο την επισκόπηση και μελέτη του βορείου ημισφαιρείου του ουρανού με στενά φίλτρα των γραμμών εκπομπής Hα, [Ν ΙΙ], [Ο ΙΙΙ], [S II] κ.α. Η πλήρης κάλυψη του ουρανού μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σημαντικά επιστημονικά θέματα όπως:
- Διαχωρισμός συστατικών του κοσμικού μικροκυματικού υποβάθρου (CMB)
- Υπολογισμός της ηλεκτρονιακής θερμοκρασίας και του βαθμού ιονισμού του θερμού ιονισμένου αερίου του Γαλαξία μας
- Υπολογισμός της κατανομής της σκόνης κατά μήκος της ευθείας οράσεως
- Ανίχνευση μεγάλης-κλίμακας νηματοειδών δομών-νεφελωμάτων και συσχετισμός των γραμμών εκπομπής Ηα και [Ο ΙΙΙ] με τα γιγαντιαία ράδιο-νήματα
- Επισκόπηση του Γαλαξιακού επιπέδου των χαμηλής λαμπρότητας διάχυτων ΗΙΙ περιοχών, Πλανητικών Νεφελωμάτων και μοριακών νεφών (συμπληρώνοντας υψηλής ανάλυσης παρατηρήσεις όπως είναι το IPHAS)
Συστηματική μελέτη της μεταβλητότητας λαμπρών υπερκαινοφανών και άλλων παροδικών φαινομένων. Προτείνουμε να παρατηρήσουμε με μεγάλη φωτομετρική ακρίβεια (~5 mmag) τις καμπύλες φωτός λαμπρών υπερκαινοφανών διαφόρων τύπων ώστε να μελετήσουμε συστηματικά τη μεταβλητότητα σε χρονικά διαστήματα ωρών ή λεπτών. Η συμπεριφορά των υπερκαινοφανών σε τέτοια χρονικά διαστήματα παραμένει άγνωστη, ενώ έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο μελέτης της φυσικής των εκρήξεων καθώς και μέτρησης των ακτίνων των προγεννήτορων τους αστέρων. Θα αξιοποιήσουμε τις υποδομές του ΕΑΑ και συγκεκριμένα τις κάμερες RISE2 στο τηλεσκόπιο 2.3μ Αρίσταρχος και το νέο όργανο (Lunar Imager) που τοποθετήθηκε το καλοκαίρι του 2016 στο τηλεσκόπιο 1.2μ Κρυονερίου στα πλαίσια του προγράμματος της ESA NELIOTA για παρατηρήσεις λαμπρών υπερκαινοφανών και άλλων παροδικών φαινομένων.
Την αναβάθμιση και περαιτέρω ανάπτυξη των επιστημονικών οργάνων του Ινστιτούτου που χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις του (π.χ. 2.3μ τηλεσκοπίου “Αρίσταρχος”) και συγκεκριμένα:
- την κατασκευή συστήματος βαθμονόμησης του φασματογράφου ATS
- την κατασκευή ειδικιού καθρέπτη για το οργάνου AWFC που κατασκευάστηκε με χρηματοδότηση από το ΚΡΗΠΙΣ
- της βασικής κάμερας που χρησιμοποιείται για να παρθούν εικόνες
- του λογισμικού των οργάνων ATS, AWFC και της νέας κάμερας
Στόχος των παραπάνω είναι να ενισχυθούν οι δυνατότητες έρευνας του ΙΑΑΔΕΤ στην Επίγεια Αστροφυσική (κυρίως στο οπτικό μέρος του φάσματος) κάνοντας χρήση των υπαρχόντων τηλεσκοπίων του ΙΑΑΔΕΤ και του νέου οργάνου (MAWFC) καθώς και συνεργασίες με ιδρύματα του εξωτερικού. Η ομάδα διαθέτει πολύχρονη εμπειρία στις οπτικές παρατηρήσεις και στην μελέτη των παραπάνω φαινομένων (με σημαντικό αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων), και τα παραπάνω προγράμματα αναμένεται να επιφέρουν πολύ σημαντικά νέα επιστημονικά αποτελέσματα. Η ενίσχυση θα γίνει μέσω:
- της χρήσης νέων επιστημονικών οργάνων (MAWFC και Lunar Imager)
- του εμπλουτισμού του προσωπικού του ΙΑΑΔΕΤ με νέους ερευνητές
- της χρήσης των τηλεσκοπίων 2.3μ και 1.2μ
Οι νέοι ερευνητές που θα προσληφθούν (μεταδιδάκτορας και διδακτορικός φοιτητής) θα αποκτήσουν σημαντική εμπειρία και προϋπηρεσία μέσω της χρήσης των παραπάνω τηλεσκοπίων, ενώ τα αποτελέσματα που θα προκύψουν αναμέτεται να έχουν σημαντική ανταπόκριση από την Διεθνή Επιστημονική κοινότητα.